Şili Tipi Başkanlık Sistemi

Uzun yıllardır Başkanlık sistemiyle yönetilen Şili'nin siyasi sistemi ve kendine has başkanlık sistemi uygulamasının özellikleri şu şekildedir:

Başkan Seçilme Şartı

Şili'de başkanlığa aday olabilmek için Şili topraklarında doğmuş olmak, Şili vatandaşlığına sahip olmak ve 40 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Şili'de başkan yardımcılığı makamı bulunmamaktadır.

Başkanın Görev Süresi 

Şili'de başkanın süresi dört yıldır ve bir başkan üst üste iki dönem seçilemez.Ancak ara vererek iki kez seçilebilir.

Başkanlık Seçim Süreci

Şili'de başkan doğrudan halk tarafından seçilir. İlk turda eğer bir aday oyların mutlak çoğunluğunu aldıysa başkan seçilir.Mutlak çoğunluk sağlanmadıysa ikinci tur seçimi yapılır ve en çok oy alan aday başkan seçilir.

Yürütme Organın Yapısı

Şili'de yürütme organı başkan,21 adet bakanlık ve başbakana bağlı bakanlık düzeyindeki devlet organlarından oluşmaktadır.Başkan hem devletin hem de hükümetin başkanıdır, aynı zamanda da başkomutan sıfatı taşımaktadır. Başkan yardımcısı ve başbakan makamlarının olmadığı Şili'de başkan, kabineyi oluşturan bakanları atama ve görevden alma noktasında tek merciidir.

Başkanın Yürütmeye Dair Yetkileri

Şili'de başkanın olağanüstü hal ilan etme yetkisi,olağanüstü dönemlerde siyasi özgürlükler,haberleşme özgürlüğü ve sendikal özgürlükleri kısıtlamak gibi geniş yetkilerle donatılmıştır.Benzer bir şekilde ülke güvenliğinin sağlanması için kara,hava ve deniz kuvvetlerini komuta etme yetkisi vardır.

Başkanın Senato ve Temsilciler Meclisi üyeleri dışındaki tüm suçluları bağışlama yetkisi bulunmaktadır.Dış politikada da yabancı devletlerle ilişkileri yürütme ve uluslararası antlaşmalar imzalama yetkisi de vardır.

Başkanın dikkat çeken bir başka yetkisi de devlet hazinesini denetleyen kişiyi atama hakkına sahip olmasıdır.

Başkanın Kararname Ve Veto Yetkisi

Şili'de başkan en önemli yasama aktörüdür. Başkanın yasalaşmasını arzuladığı belli tasarılara yönelik acillik dereceleri belirleme yetkisi vardır.Eğer başkan ve kongre arasında bir uyuşmazlık olursa başkanın referandum çağrısı yapma yetkisi vardır.

Başkan bir yıl geçerli olması şartıyla meclisi bilgilendirerek kanun hükmünde kararname yayınlayabilir.Ancak bazı durumlarda meclisi bilgilendirmesine de gerek yoktur.Bunun yanında Başkanın meclisi feshetme yetkisi yoktur.

Şili'de başkan meclisin çoğunluğunun onayını alıyorsa kendi başına yasalar çıkarabilmektedir.Bununla beraber başkanın kanunların anayasaya uyumlu olup olmadıklarını denetleme ve kanunları onaylama gibi yetkileri vardır..

Şili'de başkanın veto yetkisi bulunmaktadır.

Başkan Ve Siyasi Parti İlişkisi

Şili'de güçlü parti yapılarının varlığı nedeniyle başkanın partisiyle ilişkisi başkan seçildikten sonra da farklı şekillerde devam etmektedir.

Fesih Meselesi

Şili'de Senato, başkanın ruhsal veya fiziksel sağlığının yerinde olmadığı gerekçesiyle görevini yapmaya elverişli olmadığını ilan etme ya da görevinden istifa etme kararını kabul ya da reddetme yetkisine sahiptir.Ayrıca başkan,ulusun onur ve güvenliğini tehlikeye atmak ve anayasayı ihlal etmek ve yasaları gerektiği gibi uygulamamak suçlarıyla görevinden alınabilir.

120 üyeli Temsilciler Meclisinde üyelerden en az 10'unun imzasıyla başkanın vatana ihanet suçu iddia edilerek, salt çoğunlukla oyu ile başkan suçlanabilir.

Siz de sizi etkileyen bir olayın fotoğrafını, kısa bir içerikle bize gönderebilir ve Görsel Hafıza ailesine katılabilirsiniz!