 |
| Sınırda Karbon Düzenlemesi Nedir? Avrupa Birliği'nin karbon vergilendirme uygulamaları Görsel Hafıza'da |
Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (carbon border adjustment mechanism) Avrupa Birliği'nin sınırları içerisinde üretilen malların karbon maliyetleriyle eşdeğer bir maliyetin ithal edilen mallara da uygulanması için düzenleyici bir sistemin oluşturulması anlamına gelmektedir. Kısacası SKDM-CBAM olarak da kısaltılabilen Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması, AB sınırlarında üretilen mallar ile ithal mallara, karbon değeri bakımından eşit muamele yapmaktadır.
Bu mekanizmanın kurulmasının sebebi, karbon kaçağının önlenmesi içindir. Peki karbon kaçağı ne demektir? En yalın haliyle karbon kaçağı, sıkı ve sert iklim politikaları yürüten bir ülkenin emisyon azaltımı sonucu, başka bir ülkede emisyon artışının meydana gelmesi olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle şöyle örneklendirebiliriz: Bir ülkede yürütülen iddialı ve sert iklim politikaları yüzünden üreticiler, karbon vergisi gibi maliyetlerden kaçmak için üretimlerini daha gevşek iklim politikaları yürüten ülkelere taşıması, bir karbon kaçağı örneğidir.
Bu kapsamda Türkiye de gevşek iklim politikaları sebebiyle AB için karbon kaçağı riski taşıyan bir ülkedir. Bu nedenle AB, Türkiye'nin de dahil olduğu üçüncü ülkelerden ithal edeceği ürünlerden, vergi alacaktır. Bu vergi, AB'de üretilen ürünlerden alınan karbon vergisiyle eş değer olacaktır. Yani, CBAM Üçüncü taraf ülkeden ithal edilen mallara uygulanacaktır.
AB ile eşdeğer Emisyon Ticaret Sistemi'ne sahip olan EFTA ülkeleri (İzlanda, Norveç, Lihtenşyan,) ve İsviçre CBAM'den muaf olacaktır. CBAM'den muaf olmak için üçüncü ülkelerin emisyon ticaret sisteminin AB Emisyon Ticaret Sistemi ile bağlantılı olması veya üçüncü ülkelerdeki karbon fiyatının AB Emisyon Ticaret Sistemi ile eş değer olması gerekmektedir. Böyle bir durumda Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasına gerek kalmayacaktır. Bu nedenle Türkiye'de, AB Emisyon Ticaret Sistemi ile uyumlu bir ulusal emisyon ticaret sisteminin kurulması oldukça önemlidir. Aksi takdirde karbon vergileri ulusal sınırların dışına yani AB'ye verilecektir. Bunun yerine Türkiye'nin bu vergiyi toplaması ve elde ettiği geliri yeşil dönüşüm için geri harcaması, muhteşem bir yeşil döngü oluşturulmasına imkan sağlayabilir.
Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması(CBAM-SKDM) tam anlamıyla 2026 yılında uygulanmaya başlayacaktır. Ancak 2023-2025 yılları arası bir hazırlık/geçiş dönemi olarak düşünülmekte ve şirketlerden bu süreçte raporlama yapmaları (karbon ölçümü) talep edilmektedir. 3 ayda bir istenilen bu raporlamalar haricinde geçiş döneminde herhangi bir mali yükümlülük söz konusu olmayacaktır.
Ancak buraya dikkat. "Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması" henüz hukuki olarak geçerlilik kazanmadı ve düzenlemenin planlandığı tarihlerde hayata geçmemesi muhtemel. Özellikle Doğu Avrupa ülkeleri düzenlemeye karşı çıkarken, SKDM'nin tam anlamıyla hayata geçmesinin 2030 yılını bulabileceği tahmin ediliyor. Ancak tartışmalar, planlandığı gibi giderse bir önceki paragrafta verilen tarihler, uygulama için geçerli olacaktır.
AB'nin en büyük ticaret ortaklarından biri olan Türkiye'nin Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasından en fazla etkilenen ülkelerden biri olması beklenmektedir. Bu kapsamda Türkiye'nin öngörülerden bağımsız, 2023 yılına hazır bir şekilde, emisyon ticaret sistemi kurması ve 2026 yılında tam anlamıyla çalışmaya başlayacakmış gibi SKDM'ye hazırlanması gerekmektedir.
"Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması nedir" sorusuna cevap aradığımız ve "Karbon Kaçağı" ile "emisyon ticaret sistemi" gibi kavramlara da değindiğimiz yazımızda birçok merak edilen noktaya değinsek de konunun oldukça detaylı ve karmaşık birçok yönünün olduğunun farkındayız. Bu noktada merak ettiğiniz bağlantılı konular için yorumlar bölümünden bizlerle irtibat kurabilir ve hem bizlerin hem de diğer okuyucularımızın bilgilerinden istifade edebilirsiniz.
Şu yayınlarımız dikkatinizi çekebilir:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder